Raw Materials : Vijay Iyer & Rudresh Mahanthappa (De Singer - 01.03.2010)

Ik kan niet anders dan de meest lovende superlatieven bovenhalen voor het concert dat saxofonist Rudresh Mahanthappa en pianist Vijay Iyer - nota bene op een maandagavond - gaven in De Singer.

Ze mogen dan al Indische roots hebben, beide heren zijn rasechte Amerikanen. Iyer is New Yorker in hart en nieren, terwijl Mahanthappa opgroeide in Colorado. Maar ook hij is nu reeds enige tijd woonachtig en werkzaam in de Big Apple. Naast hun onderlinge samenwerkingsverband "Raw Materials", hebben beide heren ook hun eigen combo's. Iyer nam met zijn trio het gelauwerde album Historicity op (volgens Village Voice hét jazzalbum van 2009), terwijl ook Mahanthappa in meerdere samenwerkingsprojecten actief is. Beide heren hebben in de loop van de afgelopen jaren verscheidene awards verzameld. En terecht, zoals vanavond bleek.

In twee sets van telkens een uur brachten de twee muzikanten hun uitzonderlijke talenten tot uiting. Helaas waren de heren weinig spraakzaam, zodat meer concrete informatie over het gespeelde materiaal ontbreekt. De goedlachse Mahanthappa wist op het einde van het eerste deel enkel mee te delen dat de set bestond uit "ouder en nieuwer materiaal". Iyer - meer het stoffige en serieuze type - beperkte zich tot een kort dankwoordje aan het slot van de tweede set.

Maar dit gebrek aan informatie en spraakzaamheid mocht de pret vooral niet drukken. Met het openingsnummer gaf het duo meteen een verpletterend visitekaartje af : een stevige lap muziek van een half uur, met complexe arrangementen en thema's en een verbluffende techniek (vooral van Mahanthappa). Wie vanavond uit was op een rustige sessie lounge-jazz, kwam van een kale reis thuis. Dit was geen provinciaal gefiedel, maar zeer vernuftige jazz. New York is en blijft toch nog altijd het mekka van de jazz en wanneer je twee van de beste exponenten van die grootstedelijke en intellectuele vorm van jazz samen aan het werk ziet, kun je niet anders dan met open ogen en oren genieten. Op één of andere manier wist dit duo het perfecte evenwicht te bewaren tussen een zeer dwarse en ingewikkelde songstructuur enerzijds en een op elkaar ingespeelde groove anderzijds.

Het is immers bewonderenswaardig dat jazzmuzikanten - in een genre waarvan je zou denken dat alle paden nu onderhand wel platgetreden zijn - de grenzen blijven aftasten. Maar dit levert somtijds zo'n onbeluisterbare muziek op, dat het er eerder op lijkt dat componisten van dergelijke jazz enkel maar aan egotrippende notenneukerij doen. Iyer en Mahanthappa schuwen de moeilijke wegen niet, maar weten met hun muziek toch een unieke sfeer op te wekken die je het verloop van de tijd doet vergeten. Ik kan moeilijk de vinger leggen op het hoe en het waarom, maar de muziek van Raw Materials straalt volop de sfeer van New York uit. Jazz als unieke kunstvorm en als speeltuin voor grote muzikale geesten. Twee mannen die met twee genoegzaam bekende instrumenten er moeiteloos in slagen om het intellect twee uur lang te prikkelen zonder een seconde te vervelen : het is weinigen gegeven. Dit is één van de beste jazzconcerten die ik ooit zag.